Veel kinderen onder de begeleiding van één leerkracht, een hoge werkdruk, hoge vereisten op vlak van onderwijskwaliteit en weinig opvolging… de stress onder leerkrachten zit de laatste jaren in de lift. Uit verschillende bevragingen blijkt dat stress in het onderwijs bij het merendeel van de leerkrachten voorkomt, vaak zelfs met als gevolg een burn-out. Hoe ga je als leerkracht om met deze stress? En hoe kan je zelf je stressniveau in de hand houden?
Stress in het onderwijs
Stress komt voort uit de hoge eisen en de werkdruk van de onderwijsomgeving en de capaciteiten van leerkrachten die niet aan deze (te) hoge eisen kunnen voldoen. Naast de hoge eisen die gesteld worden aan leerkrachten, heeft stress ook te maken met moeilijke ouders, overvolle agenda’s en uitdagingen zoals gedragsproblemen bij leerlingen. Is er daarnaast ook te weinig ondersteuning van buitenaf of vanuit de onderwijsinstelling zelf, dan lopen de spanningen op.
Gevolgen van stress in het onderwijs
Leerkrachten spelen een belangrijke rol in de opvoeding en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Stress kan dan een bepalende factor zijn in de uitoefening van hun job. Emotionele uitputting belet leerkrachten om een gestructureerde en motiverende leeromgeving te creëren. Daarnaast zorgt het er voor dat leerkrachten zich minder betrokken voelen bij hun werk en bij de leerlingen in hun klas.
Het onderwijs heeft er dus alle baat bij om stress bij leerkrachten te beperken, maar dat is in de hedendaagse maatschappij helaas gemakkelijker gezegd dan gedaan. Gelukkig kan je als leerkracht het heft in eigen handen nemen om spanningen het hoofd te bieden.
Langdurige stress kan op termijn een burn-out teweegbrengen, iets wat in het onderwijs vandaag de dag veel te vaak voorkomt.
Hoe omgaan met stress als leerkracht
Stress is ongezond, ongeacht de sector of de functie waarin je werkzaam bent. Je doet er dus goed aan om ten allen tijde stress te proberen vermijden. Langdurige spanningen kunnen op termijn een burn-out teweeg brengen, iets wat in het onderwijs veel te vaak voorkomt.
Zo kan je zelf proberen als leerkracht om je stressniveau binnen de perken te houden:
1. Herken de signalen
Om stress te kunnen vermijden moet je natuurlijk eerst de signalen herkennen. Veelvoorkomende kenmerken van stress zijn moeilijker slapen en jezelf uitgeput voelen, maar ook met tegenzin naar school vertrekken en meer fouten maken terwijl je voor de klas staat of lessen voorbereidt zijn belangrijke signalen, net zoals concentratieproblemen en prikkelbaarheid.
2. Onderneem actie
Veel leerkrachten blijven gewoon doen waar ze mee bezig zijn, ondanks dat hun lichaam hen erop wijst dat ze te hard gaan. Om niet uit de bocht te vliegen, is het belangrijk om tijdig aan de alarmbel te trekken. Niet volgende week, maar nu meteen. Toegeven dat je stress hebt en het gesprek aangaan met collega’s, je leidinggevende of gewoon al vrienden en familie is de eerste stap in de zoektocht naar een oplossing.
3. Breng oorzaken van stress in kaart
Bij veel leerkrachten is de oorzaak van stress de hoge werkdruk. Ook leerlingen met gedragsproblemen kunnen het onderwijs stressvol maken.
Alleen door te identificeren waar stress vandaan komt kan het probleem aangepakt worden. Neem je te veel werk mee naar huis? Of voel jij je verantwoordelijk voor dingen die niet jouw verantwoordelijkheid zijn?
Vaak is stress een combinatie van te hoge werkdruk en niet kunnen ‘uitschakelen’ na de uren, doordat je aan bepaalde dingen van in de klas blijft denken. Als je liever niet met iemand praat om stres in kaart te brengen, kan je zelf aan de slag gaan met pen en papier. Maak een kolom met alle zaken omtrent je werk in het onderwijs (en zelfs daarbuiten) waar je spanning door ervaart. Schrijf vervolgens alle dingen op die jou energie geven als leerkracht.
Jobcoaching voor leerkrachten met stress
De ene kan beter tegen spanningen en stress dan de andere. Vaak is de school waar je lesgeeft niet alleen de oorzaak van stress, maar ook randfactoren zijn van belang. Denk maar aan zaken zoals je thuissituatie, de manier waarop je zelf met spanningen om kan gaan en hoe goed je de werkdruk kan loslaten.
Iedereen kan tot op bepaalde hoogte met stress leren omgaan door in de eerste plaats voldoende te ontspannen of door met mensen te praten die je kan vertrouwen. Ook het neerschrijven van bepaalde gedachten en stresspunten kunnen je helpen bij het loslaten van stress en werkdruk. Ten slotte is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen door voldoende te bewegen, gezond te eten en uit te rusten.
Doe je zelf al heel wat inspanningen om beter met stress te leren omgaan als leerkracht, maar blijft de werkdruk zwaar doorwegen? Dan kan het een goed idee zijn om een professional onder de arm te nemen.
Vraag een vrijblijvend infogesprek aan bij één van onze jobcoaches gespecialiseerd in de onderwijssector en dan ontdekken we samen hoe jij sterker in je schoenen kan staan en hoe je weer werkplezier kan ervaren voor de klas.
